
De huidige Herengracht is oorspronkelijk gegraven als singel aan de oostkant van de stad. Bij de stadsuitbreiding van 1659 werd deze singel ‘hergebruikt’ als stadsgracht. De grond aan weerszijden werd verkaveld en bebouwd met woonhuizen. De Herengrachtkerk staat op de plaats van drie van deze huizen, waarvan twee aan het begin van de 19e eeuw al waren vervangen door één pakhuis. In 1852 kocht de Christelijk Afgescheiden Gemeente het pakhuis om in te richten als kerk. Ruim vijfentwintig jaar later kreeg architect W.F. van der Heyden de opdracht een nieuwe kerk te bouwen op de plek van het pakhuis én het zuidelijke buurhuis. Hij combineerde in de voorgevel verschillende stijlen: de spitse vensters verwijzen naar de gotiek, terwijl de entreepartijen zijn geïnspireerd op de klassieke bouwkunst. De gevel is daarmee een voorbeeld van de toen populaire eclectische bouwstijl. Opvallend is dat de indeling van de voorgevel niet correspondeert met die van het binnenwerk. In 1878 stonden langs beide zijmuren banken, in het middenvak alleen stoelen. De ‘herenbanken’ links en rechts herinneren nog aan de oude situatie. Tijdens de COVID-19-pandemie in 2020 is het interieur volledig aangepast aan de huidige eisen en functies van het gebouw. De Herengrachtkerk is in gebruik bij de Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt). Deze gemeente belegt op zondag twee diensten en organiseert diverse doordeweekse activiteiten voor de buurt. / BBu