13 Vm. Bureau van Politie

“Die horizontale lijnen tusschen het verticale type van de stadshuizen staan bespottelijk”: het ontwerp van een nieuw politiebureau deed in 1927 nogal wat stof opwaaien. De architect, gemeenteambtenaar J. Neysingh volgde de toen moderne stijl van de Amsterdamse School. De gevel heeft een ‘bewegelijk’ middendeel waarin holronde ramen en de bolronde muurvlakken elkaar afwisselen. Inderdaad vallen de horizontale lijnen op en verder de afgeronde hoeken en verschillende metselverbanden. Er kwam nog meer kritiek: ingeklemd tussen bestaande panden, zou het pand “tot in lengte van dagen onvoldoende blijken te zijn”. Een rake voorspelling, want het bouwplan hield geen rekening met maatschappelijke ontwikkelingen. In de jaren twintig van de vorige eeuw gebeurde transport van arrestanten nog te voet of met een bakfiets. Neysingh plande dan ook ruimte in voor een fietsenkelder. Al tijdens de bouw van het bureau kreeg de politie echter de beschikking over een dienstauto. IJlings werd het pand Langebrug 99 aangekocht en verbouwd tot garage. Later gingen omliggende panden dienst doen als leslokaal, kantine, archief, opslagplaats of celruimte. In de oorlog diende de binnenplaats als opslag voor in beslag genomen fietsen. In 1986 is het hele korps verhuisd naar het bureau aan de Langegracht. Het gebouw is nu particulier bewoond. Van het oorspronkelijke interieur bleven de tegels en het glas-in-lood in de hal bewaard. / OMD

Wist je dat?

… de twee stenen koffers op de stoep voor het politiebureau herinneren aan de razzia in 1943, toen een grote groep Leidse Joden werd opgepakt en gedeporteerd? De razzia werd vanuit dit gebouw gecoördineerd.