04 De Waag

De Leidse Waag, een juweel van Hollands classicisme uit de zeventiende eeuw, ademt de grandeur van een welvarende universiteitsstad. Ontworpen door Pieter Post, de befaamde hofarchitect van stadhouder Frederik Hendrik, vertelt dit historische monument een verhaal van handel en bedrijvigheid. De frontale aanblik van dit gebouw, met zijn indrukwekkende gevel, diende als de stedelijke waag, terwijl daarachter de Boterhal lag. De Waag vormde een centrum voor handel in de stad. Goederen werden hier gewogen en gecontroleerd. Veel transport vond plaats over het water. Vanaf het platteland en vanuit andere steden vervoerden schepen goederen als kaas, boter, graan, bier en wijn. Een kraan op het waaghoofd hees de producten aan wal. De kraan bij de Waag bleef lang in gebruik. De kraanmeester was persoonlijk aansprakelijk voor alle schade die aan goederen werd toegebracht en hij was verantwoordelijk voor het uitdiepen van de Rijn zodat de schepen makkelijk konden aanmeren. De kraan werd echter in de loop van de 19e eeuw nauwelijks meer gebruikt. De “spriet” werd in 1863 afgebroken. Resten van de fundering van de houten kraan uit de middeleeuwen werden in 1981
teruggevonden. De Leidse Waag kreeg drie balansen, één grote aan de voorgevel en twee kleinere aan de zijgevels. De twee kleinere balansen werden zo gehangen, dat de weegschalen door de grote openslaande deuren naar buiten geschoven konden worden.

Wist je dat?

… voor het reliëf van Rombout Verhulst op de gevel van de Waag twee kraankruiers model hebben gestaan? Zij heetten Cornelis Backer en Heemskerck.